Vaak gaat het bij de energietransitie over de problemen. We zien geregeld artikelen over de netcongestie waardoor bedrijven geen stroomaansluiting krijgen of niet kunnen verzwaren, nieuwbouwprojecten worden vertraagd en investeringen in nieuwe productielocaties worden uitgesteld. De particulier wordt geconfronteerd met kosten voor het terug leveren van energie opgewekt met zonnepanelen en verder moet die vrezen voor afschaffing van de salderingsregeling en hoge wegenbelasting op elektrische auto’s.
Nederland en Duitsland gebruiken al 40% schone energie
Toch lezen en horen we ook steeds vaker over het succes van zon- en windenergie in Europa. Mathijs Bouman schreef recentelijk in het FD dat zowel Nederland als Duitsland enorme stappen hebben gemaakt in het gebruik van duurzame energie. Terwijl zonne- en windenergie vrijwel geen onderdeel uitmaakten van de energiemix, kwam in 2023 rond de 40% van de stroomproductie uit zon en wind. Tegelijkertijd is het gebruik van kolencentrales sterk afgenomen. Dat is goed nieuws voor de CO2 uitstoot.
Voor de meeste mensen is het percentage van 40% schone energie verrassend hoog. De ontwikkeling is dan ook razendsnel gegaan. Eigenlijk is het best logisch dat een dergelijke grote verandering ook verder in de keten veranderingen vraagt. Op slim gekozen locaties batterijen plaatsen die het stroomnet kunnen ontlasten bij grote stroomoverschotten (bijvoorbeeld midden op de dag meer energie opgewekt door de zon, terwijl we dan maar beperkt energie nodig hebben) is een van de oplossingen die op korte termijn kan worden uitgevoerd. Natuurlijk kost dat geld, maar de opwek van zon- en windenergie is aan de andere kant vrij goedkoop.
Lost China ons probleem in de energietransitie op?
In dezelfde editie van het FD staat de lezen dat in China de CO2 uitstoot waarschijnlijk iets gedaald is. Dat is nog beter nieuws, want China is in absolute termen de grootste uitstoter ter wereld. Ook is het argument dat het geen nut heeft om te investeren in verduurzamen als de uitstoot in China verder toeneemt nu gedeeltelijk van tafel. Veel armere landen gebruiken dat argument om hun gebrek aan actie te verdedigen.
Daling Chinese CO2 uitstoot eenmalig of structureel?
Maar een zwaluw maakt nog geen zomer. Volgens het artikel valt het cijfer over de CO2 uitstoot positief uit vanwege de druk op de Chinese vastgoedsector, die door het gebruik staal en cement normaliter voor meer CO2 zorgt. Een aantrekkende bouwsector zou weer leiden tot hogere CO2 uitstoot. Er staat echter ook in het artikel dat er nog vele plaatsen zijn waarop parken voor hernieuwbare energie geplaatst kunnen worden en dat die vaak geografisch gunstiger zijn voor de opwekcapaciteit.
Verder heeft de Chinese overheid de sectoren zonne-energie, batterijen en elektrische auto’s gekozen als speerpunten van de industriepolitiek. Deze sectoren houden de groei van China op peil en zijn daarmee ook economisch belangrijk. Zonder de bijdrage van deze sectoren zou de economische groei enkele procenten lager uitvallen.
Voor de wereld en het klimaatvraagstuk zijn de lange termijn effecten van de geproduceerde producten zeer positief. Ze zorgen namelijk voor serieuze verlaging van de CO2 uitstoot. Wanneer China op grote schaal gaat produceren, leidt dat onherroepelijk tot lagere prijzen. In het verleden is de kostprijs van zonne-energie enorm gedaald toen China begon met massaproductie van zonnepanelen. We zien het ook al gebeuren met elektrische auto’s; als gevolg van de toegenomen concurrentie heeft Tesla heeft het afgelopen jaar diverse keren de verkoopprijzen verlaagd. Waarschijnlijk zal ook de kostprijs van batterijen de huidige dalende trends voortzetten. Met goedkopere batterijen komt de oplossing om de spanning op Nederlandse en Duitse het stroomnet te verlagen weer een stuk dichterbij.
China heeft export naar het Westen nodig om economische vooruitgang te boeken en wij hebben de Chinezen nodig om de energietransitie (en onze leefstijl in het algemeen) betaalbaar te houden. Die wederzijdse afhankelijkheid staat in contrast met de politieke houding die met name de VS momenteel tegen China aanneemt. Daar zijn weer andere argumenten voor zoals bijvoorbeeld mensenrechten, spionage en veiligheid. Laten we hopen die zaken snel verbeteren, zodat we ons weer kunnen richten op de globale samenwerking.
