Onder de noemer “Fit for 55” heeft de Europese Commissie onder leiding van Frans Timmermans onlangs een set aan aangescherpte klimaatplannen gepresenteerd. Deze moeten leiden tot 55% reductie van de CO2-uitstoot in 2030. Dit zijn ambitieuze maar wel noodzakelijke plannen. Want als we iets geleerd hebben in de afgelopen weken, dan dat er geen seconde de verliezen valt als het om klimaatverandering gaat. Maar wat betekent dit voor bedrijven? En in het vervolg voor beleggers?
In dit artikel gaan we in op de inhoud van het Fit for 55 pakket en de risico’s en kansen voor economie en de financiële markt.
Wat is “Fit for 55”?
In april 2021 hebben de 27 EU-lidstaten een voorlopig klimaatakkoord gesloten. Daarin hebben ze afgesproken om in 2050 CO2-neutraal te zijn. Om dit doel te bereiken moet de CO2-uitstoot in 2030 met 55% gereduceerd zijn in vergelijking met 1990. Dit betekent een verhoging van het oorspronkelijke doel van 40% reductie in 2030.
Het Fit-for-55 voorstel biedt een reeks aan concrete maatregelen om deze doelstelling te bereiken. De kern is gericht op het uitbannen van fossiele brandstoffen voordat het te laat is en ons continent letterlijk en figuurlijk een kookpunt bereikt.
Het grootste Europese wettenpakket ooit
Wie het gehele Fit for 55 document wil lezen zal voldoende tijd (en koffie) tot zijn beschikking moeten hebben. Het telt 12.000 pagina’s en is daarmee het allergrootste pakket aan wetten dat de EU ooit gepresenteerd heeft. Tot de belangrijkste punten horen:
- 40% van alle energie moet in 2030 groen opgewekt worden.
- CO2-uitstoot is verhandelbaar en wordt significant duurder. Ook wordt deze regeling uitgebreid op meer economische sectoren.
- De uitstootrechten die de luchtvaart mag kopen worden elk jaar met 4,2% ingekort. Eind 2026 worden er geen emissierechten meer verkocht. Vanaf dat moment moet de luchtvaart volledig betalen.
- Ook de scheepvaart krijgt een overgangsperiode van 3 jaar en moet daarna betalen voor de uitstoot van broeikasgassen.
- Voor wegentransport en gebouwen komt een systeem met een beperkte hoeveelheid uitstootrechten.
- Vanaf 2035 mogen auto’s geen CO2 meer uitstoten. Al in 2030 moet de uitstoot met 55% verminderd zijn.
- 25% van de opbrengst van de verkoop van emissierechten komt in een Sociale Klimaatfonds. Deze wordt gebruikt om EU-burgers te helpen om noodzakelijke investeringen te kunnen financieren. Het doel van deze fonds is het voorkomen van “klimaat-armoede”. In totaal gaat het om 144 miljard euro.
Duidelijke trend in duurzame wet- en regelgeving
Op dit moment zijn het nog plannen. De EU Raad moet zich nog hierover buigen. De verwachting is dat dit geen makkelijk proces gaat worden en de politieke strijd waarschijnlijk ongeveer twee jaar gaat duren.
Nederland, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Denemarken zijn al langere tijd bezig met landelijke doelstellingen m.b.t. emissiereductie. Het zijn met name de zuidelijkere landen die op het moment achterblijven. Kijken we naar sectoren, dan moeten met name de bedrijven op het gebied van fossiele energie, staalproductie, lucht- en scheepsvaart een inhaalslag maken.
Niettemin is juist het bedrijfsleven blij met het Fit for 55 pakket. Het Europese speelveld wordt hierdoor gelijkgetrokken, en degene die al langer investeren in de duurzaamheid van hun bedrijfsvoering kunnen eindelijk profiteren van hun investeringen.
Kansen en risico’s voor bedrijven
De trend in wet- en regelgeving is duidelijk. Samen met de SFDR-regelgeving en de groene taxonomie, die op het moment geïmplementeerd worden, is dit een gegeven dat bedrijven niet kunnen en mogen ignoreren.
Bedrijven die nog achterlopen op de transitie hebben niet de luxe om te wachten tot de Fit for 55 plannen tot in alle details achter de komma onderhandeld zijn. Ze moeten nu al hun productieprocessen en productassortimenten goed onder loep nemen en alvast starten met de noodzakelijke aanpassingen en veranderingen. Doen ze dat niet kan dat grote gevolgen hebben. Achteropraken op het proces van wet- en regelgeving kan grote gevolgen hebben voor de winstgevendheid. En zelfs voor het bestaansrecht van een bedrijf.
Klimaattransitie is geen vrijblijvende optie
De afgelopen periode heeft een ding duidelijk gemaakt: snel handelen op het gebied van klimaat is zeer zeker geen overbodige luxe. De dagelijkse nieuwsberichten over natuurrampen komen in zo hoog tempo binnen, dat ze nauwelijks nog bij te houden zijn. Van de enorme bosbranden in de VS en Canada, de zware overstromingen in Azië tot de gigantische ravages door de watersnoodramp in Duitsland, België, Oostenrijk en Nederland veroorzaakt hebben.
Dit heeft niet alleen zware gevolgen voor de leefomgeving van miljoenen mensen. Ook de bedrijfseconomische impact is enorm. We hebben allemaal de beelden gezien van mensen die tot hun schouders in het water gevangen stonden in een metro in Zhengzhou. In deze Chinese stad staat een van de fabrieken van Apple, waar de grootste hoeveelheid iPhones geproduceerd werden. Wat het betekent voor een bedrijf als zo een belangrijk onderdeel van de productieketen letterlijk weggespoeld wordt hoeven we waarschijnlijk niet uit te leggen. En dit is maar één voorbeeld van velen.
Emissierechten als speerpunt
Een belangrijk onderdeel van het plan van Frans Timmermans is een herziening van het ETS - het EU-emissiehandelssysteem (EU Emissions Trading System). Kort gezegd betekent dit dat bedrijven die uitstoot veroorzaken, deze verplicht moeten compenseren. Dit kunnen ze doen door aankoop van CO2-emissierechten in het ETS.
De prijzen voor CO2-uitstoot staan dit jaar al op recordhoogte (zie afbeelding). Om de klimaatdoelen van Parijs te kunnen halen, zullen deze zonder twijfel toekomstig nog hoger uitvallen. Hogere prijzen voor CO2-emissie betekent hogere kosten voor bedrijven die niet (snel genoeg) in kunnen spelen op de klimaattransitie.
Wat betekent dit voor de duurzame belegger?
Her en der wordt er gespeculeerd dat de Fit for 55-plannen een negatieve impact zullen hebben op de aandelenmarkt. Maar is deze zorg ook terecht?
Hoe de financiële markt zich gaat ontwikkelen hangt af van een heel pakket aan factoren. Te denken valt onder andere aan:
- het innovatievermogen van een bedrijf
- het timing (is een bedrijf al begonnen met de transitie of wacht het tot het bittere einde met het doorvoeren van de broodnodige veranderingen)
- de sector (zijn er duurzame alternatieven voor hetzelfde product – bv. groene energie vs. kolencentrales).
Het is te verwachten dat de financiële markt uiteindelijk winnaars en verliezers gaat kennen. Bedrijven die al vroeg gestart zijn met ESG-integratie in hun bedrijfsvoering en flexibel om kunnen schakelen in hun productieketen zullen profiteren van de klimaattransitie. Daartegenover staan bedrijven die geconfronteerd zullen worden met de stijgende CO2-kosten. Tel daarbij de kosten voor reputatieschade op en klanten en aandeelhouders zullen snel naar betere alternatieven zoeken.
Zeker is dat Fit for 55 gunstig gaat zijn voor technologische ontwikkelingen en innovatie. Interessant genoeg kunnen juist bedrijven in de energiesector hier flink van profiteren. De klimaatwetten bieden de sector duidelijkheid. De beloning van investeringen in groene energie en tegelijkertijd de hogere kosten voor CO2-uitstoot zijn een dubbele prikkel voor de productie van duurzame energie. Als bedrijven weten dat er zeker een afzetmarkt is voor duurzame energie, weten ze dat investeringen zullen lonen. Door de zekerheid, dat investeringen terugverdiend kunnen worden, gaan ze sneller grotere stappen zetten richting nieuwe technologieën.
Duurzame beleggers zullen uiteindelijk veel baat hebben bij de klimaattransitie. Investeringen in bedrijven met een hoge ESG-score kennen een veel lager risico. Los ervan dat de verantwoorde belegger een cruciale rol speelt in het bevorderen van innovatie en de ondersteuning van duurzame organisaties. En daarvan profiteren we allemaal: schonere lucht, koelere en groenere steden, gezondere inwoners, minder energieverbruik en lagere energiekosten, Europese werkgelegenheid, nieuwe kansen voor technologie en industrie, meer ruimte voor natuur.
En last but not least: een hoger rendement op jouw beleggingen. Niet alleen onze planeet, ook jouw portemonnee zullen je dankbaar zijn.
