Aandelen halen in Q3 een klein plusje, wat betekent dat voor Q4?
In het derde kwartaal behaalde de MSCI wereld index met grootste bedrijven ter wereld toch nog een positief rendement: 0,11%. Dat gaat tegen het gevoel van de meeste mensen in. Iedere avond zien we op tv dat de hoge energieprijzen voor grote problemen zorgen. Diverse aandelenindices zitten in een bear market. In deze column geef ik mijn blik op de huidige situatie en kijk ik vooruit naar het vierde kwartaal.
Hoge inflatie belangrijkste thema
Het is niemand ontgaan dat de inflatie omhoog is geschoten. In september berekende het CBS dat het prijspeil in Nederland zelfs 17% hoger lag dan een jaar eerder. Jarenlang stond de inflatie onder druk en probeerden centrale banken de inflatie naar 2% te krijgen door ruim monetair beleid. Dat leek in eerste instantie tevergeefs, maar de angst dat de enorme hoeveelheid geld die het systeem in werden gepompt tot hoge inflatie zou leiden werd groter naarmate het langer duurde.
De eerste inflatiedruk kwam toen de transporten van onderdelen werden verstoord door Corona. De pandemie had echter ook tot gevolg dat de energieprijzen daalden. Door de lockdownmaatregelen werd minder gereisd en was minder vraag naar brandstof. Daardoor was het algemene inflatiecijfer nog optisch laag, maar in de verschillende categorieën waren al grote verschillen zichtbaar.
Sinds oorlog is de inflatie zichtbaar
De oorlog in Oekraïne veranderde het beeld compleet. Door de Europese afhankelijkheid van Russisch gas stegen de energieprijzen. Ook de prijzen van andere grondstoffen schoten omhoog. Inmiddels zijn de prijzen op de termijnmarkten weer een flink deel teruggezakt. Maar door de ingewikkelde werking van de Nederlandse energiemarkt zien particuliere gebruikers dat nog niet terug in de tarieven die ze (gaan) betalen. Daardoor blijft ook de inflatie hoog.
Inflatie leidt tot hogere rentes
De hoge inflatie zien we ook terug in hogere rentes. De rente op Nederlandse en Duitse 10-jaars staatsobligaties is ruim 2,5% gestegen sinds begin 2022. In de VS is de rente met een vergelijkbaar percentage gestegen. Dat zorgt voor sterke koersdalingen van obligaties en geeft druk op de aandelenmarkt. De rentestijging van de centrale banken krijgen veel media-aandacht, maar zijn door de markten al lang in de koersen verwerkt.
Aandelenrendement wordt geholpen door dollar
Hoe kan het dan dat aandelen toch een plusje hebben gehaald in het derde kwartaal? Dat komt door de stijging van de Amerikaanse dollar. In de wereldwijde aandelenindex wordt ruim 2/3e belegd in Amerikaanse aandelen. Die noteren in Amerikaanse dollars. Die munt is bijna 14% sterker geworden t.o.v. de euro. Daardoor worden de verliezen op Amerikaanse aandelen flink gedempt. Verder publiceerden bedrijven beter dan verwachte cijfers over het 2e kwartaal. Dat gaf de aandelenkoersen een boost in juli en de eerste helft van augustus.
Wat zijn de vooruitzichten voor het vierde kwartaal?
Inmiddels zitten we al in het vierde kwartaal en staan de cijfers over het derde kwartaal weer voor de deur. De verwachting is dat bedrijven ruim 3% meer winst hebben gemaakt dan in Q3 2021. Die winstgroei is lager dan de afgelopen kwartalen én dan de verwachtingen voor de aankomende kwartalen. Analisten verwachten dat over heel 2022 en 2023 de winsten krap 10% stijgen. In het 3e kwartaal van 2021 hadden bedrijven een uitzonderlijk hoge winstmarge, onder andere door de afloop van coronamaatregelen. De publicatie van de cijfers en de toelichting van CEO’s geeft beleggers meer inzicht in de impact van de hoge inflatie op de bedrijfsresultaten.
Heeft inflatie de top bereikt?
De andere vraag is natuurlijk wat de inflatie en rente doen. Worden de prijzen minder sterk verhoogd omdat de grondstofprijzen gedaald zijn? Of lopen bedrijven achter met het aanpassen van hun prijzen en moeten ze nog inhaalslag maken. De brandstofprijzen aan de pomp lopen al iets terug. Maar in andere sectoren stijgen de prijzen nog. Ik vind het moeilijk om daar een voorspelling voor te doen.
Kunnen beleggers al instappen?
De koersdruk in combinatie met de stabiele, lichte stijgende bedrijfswinsten heeft gezorgd voor aantrekkelijkere waardering. De gemiddelde koers/winst verhouding van de S&P 500 staat inmiddels lager dan het 10-jaars gemiddelde. Voor beleggers die erop vertrouwen dat bedrijven sterker uit deze periode vandaan komen, is dat wellicht een mooi instapmoment.
