Ethisch beleggen is een vorm van investeren waarbij de belegger de gevolgen voor mens en milieu meeweegt.
Bij ethisch beleggen investeer je in een onderneming en verwacht je rendement op jouw kapitaal. Tegelijkertijd voel je je ook verantwoordelijk voor de gevolgen van de bedrijfsvoering. De keuze voor een bedrijf, een aandeel of een fonds is daarom niet alleen gestuurd door het verwachte rendement, maar ook door de impact op de maatschappelijke situatie.
Ethisch, duurzaam, maatschappelijk verantwoord of socially responsible
ESG beleggen staat voor Environment (milieu), Social (maatschappij) en Governance (goed ondernemingsbestuur).
Bij duurzaamheid ligt de nadruk meer op milieu en klimaat. De leefbaarheid van onze aarde staat hierbij centraal .
Ethisch beleggen houdt zich meer bezig met de sociale aspecten van beleggen. Ethische beleggers zoeken beleggingen die een positieve bijdrage leveren aan de maatschappij.
Strikt genomen is er daarom een verschil tussen ethisch, duurzaam, maatschappelijk of "socially responsible" beleggen. In de praktijk worden deze begrippen echter door elkaar heen en als synoniemen gebruikt.
Alle vormen van beleggen met oog voor de impact kunnen ook samengevat worden onder de term verantwoord beleggen.
De geschiedenis van ethisch beleggen…
Ethisch beleggen ontstond in de Verenigde Staten. Al in het 18e eeuw werden met het begrip “ethical investing” religieuze investeerders omschreven. Deze staken hun geld alleen in aandelen die niet in strijd waren met hun godsdienstige achtergrond.
De jaren 60 van het 20e eeuw was een paradoxale tijd. De enorme economische groei zorgde voor een forse toename van koopkracht. Ethische grondbeginselen, zoals een schone leefomgeving en maatschappelijke waarden, werden vaker losgelaten. Tegelijkertijd werden de 60’s ook gekenmerkt door de strijd tegen sociaal onrecht; duurzaamheid en ethiek werd steeds belangrijker. In de Verenigde Staten ontstonden zo de eerste vorm van ethisch beleggen.
In Europa ontstond ethisch beleggen in de jaren 80. Ook hier oorspronkelijk vooral door kerkelijke en charitatieve instellingen. Daarbij werd alles uitgesloten wat als menselijke zonde gezien werd. De zogenoemde “sin stocks” werden uitgesloten. Dit betrof vooral alcohol, gokken, tabak en vuurwapens. Al snel werd ook de commerciële kant belangrijk.
Sinds begin van de 21e eeuw is ethisch beleggen meer en meer in de lift gekomen. Het hippie- en godsdienst-imago is deze beleggingsvorm al lange tijd kwijt. Beleggingsfondsen en institutionele beleggers begonnen de voordelen van ethisch beleggen te zien. In de afgelopen 15 jaar is duurzaam beleggen uit de schaduw gestapt en uitgegroeid tot de hardst groeiende vorm van beleggen.
…en de toekomst
De coronacrisis heeft nog eens duidelijk gemaakt hoe belangrijk duurzaam beleggen is. Onze maatschappij is kwetsbaar en de afhankelijkheid tussen bedrijven is groot. Beleggers in bv. energiebedrijven hebben de directe gevolgen hiervan aan het lijf ondervonden. Vanaf maart 2020 staat de MSCI World Energy Index nog steeds ruim 10% in de min. Tegelijkertijd steeg de MSCI Global Alternative Energy Index met bijna 70%.
De trend van duurzaam beleggen versnelt. Een van de signalen hiervan is de groei van duurzame ETF’s in Europa. Op dit moment is de keuze aan duurzame aandelen drie keer zo groot als drie jaar geleden. Onderzoekers verwachten dat de markt in 2025 150 miljard euro zal zijn. Dat is 100 miljard meer dan nu.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Ethisch of duurzaam beleggen houdt verband met maatschappelijk verantwoord ondernemen of in Engelse termen “social corporate responsibility”.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen heeft een evolutie doorgemaakt. Oorspronkelijk stelden bedrijven een percentage van hun rendement per jaar ter beschikking aan een goed doel. De eigen impact werd daarbij buiten beschouwing gelaten.
De volgende stap was het bewuster omgaan met vraagstukken als recycling en gebruik van grondstoffen.
Naarmate ook vanuit de aandeelhouders en investeerders duurzaamheid hoger op de agendal kwam te staan, werden organisaties gedwongen om op alle vlakken actief aan de slag te gaan. Economisch, sociaal en ecologisch – oftewel People, Planet, Profit.
Duurzaam beleggen heeft een directe impact op de ontwikkelingen van goed ondernemingsbestuur.
Aandeelhouders stellen zich minder en minder tevreden met rendement als enige meetpunt van een onderneming. Duurzaamheidscriteria en sociale normen worden opgeëist, zoals recente voorbeelden hebben laten zien.
Wie beslist wat ethisch verantwoord is?
Een antwoord op de vraag wat nou precies ethisch verantwoord is is niet altijd makkelijk. Het is lastig om duurzame fondsen met elkaar te vergelijken.
De Europese Commissie heeft een lijst gepubliceerd van economische activiteiten die bijdragen aan de verduurzamingsdoelstellingen om in 2050 klimaatneutraal te zijn. De zogenaamde “taxonomie” is een leidraad voor duurzame investeringen. Vergelijken wordt daardoor eenvoudiger.
Echter heeft ieder individu zijn eigen interpretatie van de begrippen “duurzaamheid” en “ethisch verantwoord”. Neem dierproeven. Ben je tegen alle vormen van dierproeven, of vind je medische doeleinden wel acceptabel? Is kernenergie altijd uit ten boze, of is het een noodzakelijke oplossing om de opwarming van de aarde snel in te perken?
Hoe pak je ethisch verantwoord beleggen aan?
Ga eerst na wat voor jou belangrijk is. Wat zijn jouw financiële doelstellingen. De volgende stap is de impact die je wil maken. Jouw eigen morele kompas. Als je deze basisvragen beantwoord hebt, heb je twee mogelijkheden:
1. Zelf individuele aandelen kopen
Je selecteert aandelen van bedrijven die bij jouw passen. Dat doe je door organisaties te onderzoeken op hun visie en ondernemingsplannen.
Bij deze vorm houd je zelf de regie over jouw portefeuille en kun je ervoor zorgen dat het een precieze afspiegeling is van jouw normen en waarden.
2. Investeren in een ETF’s
Beleggen in duurzame mandjes is een goed alternatief als je het zelf samenstellen van een beleggingsportefeuille niet ziet zitten. Maar ook een fonds moet je goed onderzoeken. Niet ieder fonds hanteert dezelfde definitie van duurzaamheid.
Voordelen van ethisch beleggen
Ethisch beleggen heeft veel voordelen. We zetten er hier een paar op een rij:
- Duurzame organisaties zijn stabieler en hebben een heldere doelstelling. Dat verkleint de kans dat het vertrouwen daalt en de aandelen minder waard worden. Daardoor wordt het beleggingsrisico (zeker op de lange termijn) kleiner.
- Onderzoek laat zien dat duurzame fondsen vaak beter presteren dan niet-duurzame. Een van de redenen hiervan is dat ethische bedrijven minder gevoelig zijn voor schandalen. Door een controversie loopt een organisatie immers niet alleen financiële maar ook reputatieschade op. En met name het laatste kan op lange termijn leiden tot tegenvallende rendementen.
- Controle over jouw beleggingen. Als jouw bank je zou vragen of je er bezwaar tegen hebt dat jouw geld kinderarbeid of sociale misstanden financiert, dan zou je er waarschijnlijk voor bedanken. Maar wanneer werd deze vraag actief aan jou gesteld? Of wanneer heb jij ze tijdens een gesprek met jouw bankadviseur gesteld?
- Je bent onderdeel van de oplossing, niet van het probleem. Beleggingen zijn noodzakelijk voor een organisatie om haar bedrijfsactiviteiten uit te kunnen voeren. Een ethische belegger heeft daardoor direct invloed op de duurzaamheidsagenda van bedrijven.
- En tenslotte: het is gewoon leuker dan traditioneel beleggen.
